امروزه برای ساخت نمای ساختمان متریال مختلفی وجود دارد که می تواند در جذابیت و زیبایی نما تاثیر زیادی داشته باشد. البته مقاومت و استحکام این مواد ساختمانی نیز اهمیت ویژه ای دارد؛ زیرا در بعضی مناطق که شرایط آب و هوایی متغیر است و باید از متریالی در نمای خارجی ساختمان استفاده کرد که بتوانند در برابر این عوامل جوی تا حد زیادی مقاوم باشند.
سنگ و سرامیک دو مورد از متریال های پرکاربرد برای نماسازی است که در این مقاله بررسی می کنیم که برای نمای ساختمان سنگ بهتر است یا سرامیک و به مزایا و معایب استفاده از این دو متریال در نمای ساختمان خواهیم پرداخت.
برای نمای ساختمان سنگ بهتر است یا سرامیک؟
سنگ و سرامیک دارای ویژگی های خاصی هستند و افراد با توجه به نیاز خود برای بنا می توانند یکی از این دو را برای نماسازی انتخاب کنند. برای طراحی نما با در نظر گرفتن منطقه ای که ساختمان وجود دارد باید از سنگ یا سرامیک و هر نوع متریال دیگری استفاده کرد.
سنگ از زمان های قدیم در صنعت ساختمان نقش ویژه ای داشته است و در حال حاضر برای ایجاد نمای لوکس و لاکچری کاربرد دارد ولی فاقد رنگ یکنواخت است؛ در مقابل، استفاده از سرامیک در نما علاوه بر ایجاد حس لوکس بودن، می تواند نمای یکدست و یکنواختی ایجاد کند. مورد دیگری که باید به منظور پاسخ به سوال "برای نما سنگ بهتر است یا سرامیک" بررسی شود، هزینه تمام شده نما می باشد که برای بررسی این موضوع، در ادامه با ذکر مقدمه ای به بیان ویژگی ها، مزایا و معایب سرامیک و سنگ می پردازیم.
استفاده از سرامیک در نمای ساختمان از جدیدترین متریال های ساختمانی محسوب می شود و با تولید سرامیک در صنعت ساخت و ساز تحویل بزرگی به وجود آمد. سرامیک دارای تنوع بالایی در طرح و رنگ است و می توان با استفاده از آن نمایی جذاب و زیبا طراحی کرد. برای بررسی اینکه آیا سرامیک برای نمای ساختمان خوب است نگاهی به ویژگی ها و مزایا و معایب این متریال می اندازیم.
مزایا استفاده از سرامیک در نمای ساختمان
- تلرانس ابعادی محدود: سرامیکهای پرسلانی به خاطر مرغوبیت مواد تشکیل دهنده و نوع فرآیند تولید و انجام فرآیند های (Chamfering & Rectify) دارای تلرانس ابعادی بسیار محدود می باشند.
- مقاومت شکست و مدول گسیختگی بالا: با توجه به این که سرامیک های پرسلانی در روش تولید پرس خشک تحت فشار پرسهای سنگین قرار میگیرند دارای مقاومت شکست و مدول گسیختگی بالایی هستند که این ویژگی امکان نصب آنها را در نمای خارجی فراهم می کند.
- مقاومت در برابر سایش: تراکم بسیار بالای این محصولات باعث می شود که در برابر سایش، مقاومت بالایی از خود نشان دهد.
- سرامیک وزن کمتری دارد: وزن مخصوص سنگ های طبیعی مورد استفاده درکارهای ساختمانی نظیر تراورتن، گرانیت و مرمر حدود kg/m3 2800-2700 باشد در حالی که وزن مخصوص سرامیک های پرسلانی حدود kg/m3 2200 میباشد که در حدود %25 سبکتر می باشند. ضخامت سنگ مورد استفاده در نماسازی حدود mm20 و بیشتر می باشد در حالیکه سرامیک پرسلان نما mm 11 ضخامت دارد. با توجه به وزن مخصوص سنگ گرانیت، بعنوان نمونه وزن یک مترمربع سنگ گرانیت با ضخامت mm20 در حدود kg56 می باشد. اما برای سرامیک پرسلانی وزن یک مترمربع سرایمک با ضخامت حدود 11 میلیمتر حدود 24 کیلوگرم است که بیش از 50 درصد سبکتر است.
- مقاومت در برابر حریق: اساساً سرامیک بعنوان یک ماده مقاوم در برابر آتش شناخته می شود و در کلاس A1 طبقه بندی میگردد، که مطابق استاندارد بالاترین کلاس واکنش در برابر آتش است.
- عدم محدودیت تأمین: سرامیک های پرسلانی با توجه به تکنولوژی های نوین تولید امکان تهیه در متراژ بالا و با طرح و رنگ یکسان را برای پروژه های بزرگ فراهم می کنند.
- عدم تغییر رنگ محصول و مقاومت در برابر اشعه uv خورشید: سرامیک های پرسلانی، با توجه به اینکه در دماهای بالا و زمان طولانی پخت میشوند، به مرور زمان دچار رنگ پریدگی و تغییر برق و جلا نخواهند شد.
- بهداشت: ساختار سرامیکهای پرسلانی به گونهای است که باعث انتشار مواد شیمیایی مضر نمیشود. دارای مقاومت بالا در برابر لکه بوده و عمر استفاده و بهرهبرداری از سرامیکهای پرسلانی زیاد است و تاریخ انقضا ندارد.
- زیبایی: سرامیکهای پرسلانی را میتوان در هر تن رنگی و طرحی تولید نمود و همین تنوع بالا به ایجاد ظاهری مدرن و زیبا برای ساختمان کمک قابلتوجهی مینماید. همچنین سبب شده است که سرامیکهای پرسلانی با هر نوع محیط، سازه و طراحی مطابقت داشته باشند.
- تعمیر و تعویض سرامیک نسبت به سنگ راحت تر است.
معایب استفاده از سرامیک در نمای ساختمان
در این قسمت از مقاله معایب نمای سرامیکی را جهت پاسخ به سوال برای نما سنگ بهتر است یا سرامیک مورد بررسی قرار می دهیم.
- سرامیکی در برابر سرما و گرما عایق خوبی نیست.
- نمای کار شده با سرامیک پولیشد باعث بازتاب نور می شود که جلوه خوبی به ساختمان نمی دهد.
- در سرامیک مشکل عدم پیوستگی و نمایان بودن بندها باعث کاهش زیبایی نما می شود.
- سرامیک ها مقاومت زیادی در برابر تغییرات جوی ندارند.
- این متریال در مقابل آلودگی صوتی و صدا عایق نیست.
مهم ترین ویژگی های سنگ برای ساخت نما
سنگ نما علاوه بر اینکه می تواند جلوه ای طبیعی به نمای ساختمان بدهد، باعث مقاومت نما می شود. در سنگ شکاف های ریزی وجود دارد که باعث تخلخل سطح آن شده و ممکن است در برابر نفوذ آب مقاومت خوبی نداشته باشد. در صورتی که تخلخل سنگ نما با روکش مناسب پوشانده نشود باعث یخ زدگی در شکاف ها در فصل های سرد شده و نمای سنگی ترک برداشته و آسیب می بیند.
امروزه سنگ ها در دو نوع طبیعی و مصنوعی برای استفاده در نمای ساختمان در بازار وجود دارند که سنگ طبیعی در مقایسه با سنگ مصنوعی دارای طرح و رنگ محدودی است. به سبب ویژگی هایی که برای سنگ گفته شده می توان پاسخ معقولانه تری به سوال برای نمای ساختمان سنگ بهتر است یا سرامیک داد؛ البته سلیقه افراد می تواند در انتخاب سنگ یا سرامیک برای نما تاثیر بیشتری دارد.
مزایا و معایب سنگ برای ساخت نما
در ساخت و اجرای نمای سنگی در صورتی که نمونه با کیفیت سنگ برای ساخت نما انتخاب شود از لحاظ استحکام و دوام می تواند بهتر از سایر متریال ها عمل کند. جذابیت و طبیعی جلوه کردن آن مورد توجه بسیاری از معماران است؛ به همین دلیل عده ای استفاده از سنگ در نمای ساختمان را نسبت به سرامیک ترجیح می دهند.
نما کاری با سنگ بدون بند انجام می شود و فاصله ای بین آن ها نیست که همین موضوع باعث زیبایی نما خواهد شد. همچنین تصوری وجود دارد که چنانچه ساختمانی دارای نمای سنگی باشد می تواند با قیمت بیشتری به فروش برسد.
برخی از معایب استفاده از سنگ برای نمای ساختمان به صورت مختصر به شرح زیر است:
زمانی که سنگ در ساخت نما به کار می رود باعث افزایش بار مرده ساختمان می شود؛ بنابراین از همان ابتدای کار باید گروه معماری این مسئله را با کارفرما مطرح کنند. چرا که استفاده از نمای سنگی روی مقاوم سازی نما و ساختمان تاثیر زیادی دارد؛ همچنین چون وزن سنگ بالا است و موجب اعمال بار مرده بیشتری به سازه می گردد.
نکته مهم اینکه در پروژه هایی که باید در زمان کمتری تحویل داده شوند استفاده از نمای سنگی پیشنهاد نمی شود؛ زیرا به دلیل ابعاد و وزن بالا، اجرای نما سنگ در مقایسه با نمای سرامیکی زمان بیشتری لازم است.
اشکال دیگر استفاده از سنگ در نمای ساختمان مناطقی است که دمای آنجا به کمتر از 5 درجه می رسد؛ به خصوص اگر معمار درزبندی مناسبی انجام نداده باشد به دلیل متخلخل بودن سنگ، می تواند باعث ایجاد ترک و شکست شود.
برای ساخت نمای سنگی باید نماکار و نصاب مهارت بالایی داشته باشد و از اسکوپ سنگ نیز استفاده کنند. علت آن این است که به مروز زمان خطر ریزش و سقوط سنگ نما وجود دارد. همچنین برای برشکاری سنگ نما باید از دستگاه ها و ابزارهای برش مخصوصی استفاده کرد.
نکات طلایی درباره اینکه برای نمای ساختمان سنگ بهتر است یا سرامیک
- هنگامی که از سرامیک برای ساخت نمای ساختمان استفاده می شود توصیه می شود که از سرامیک های پولیشد استفاده نشود؛ چرا که باعث بازتاب نور می شود و جلوه خوبی به ساختمان نخواهد داد.
- به کارگیری سرامیک های فول بادی و پرسلانی در مناطق سردسیر و با رطوبت بالا برای جلوگیری از نفوذ رطوبت در نمای ساختمان؛ زیرا جذب آب در سرامیک پرسلانی بسیار پایین و نزدیک به صفر است و این قابلیت می تواند مانع از ترک خوردن و شکست سرامیک شود. همچنین طول عمر و ماندگاری نمای اجرا شده با سرامیک پرسلان، افزایش می یابد.
- استفاده از بند ضد آب هنگام نصب سرامیک روی نما برای اینکه از جذب رطوبت به پشت سرامیک جلوگیری شود.
- استفاده از روش نصب خشک نمایان یا غیرنمایان برای نصب سرامیک در نما توصیه می شود.
- برخی از سنگها به شدت نسبت به آب حساس بوده و در صورت تماس با آب ویژگیهای خود را از دست میدهند در حالی که جذب آب سرامیک پرسلانی بسیار کم و نزدیک به صفر بوده لذا، در صورت تماس با آب ویژگیهای خود را حفظ میکند.
- برخی از سنگها به صورت طبیعی دارای خلل و فرج هستند که این موضوع باعث کاهش مقاومت میشود. این در حالی است که سرامیکهای پرسلانی به دلیل دمای بالای پخت بسیار متراکم بوده و مقاومت بالایی دارند.
- بعضی از سنگها به ویژه سنگهایی که دارای پایه کربنات کلسیوم و کلسیت هستند به شدت نسبت به اسید حساس بوده و حتی در برابر اسیدهای ضعیفی همچون آب لیمو ترش واکنش میدهند و این واکنش به صورت لکهای که به آسانی قابل تمیز کردن باشد نبوده بلکه به صورت خوردگی در روی سطح خود را نشان میدهد. اما سرامیکهای پرسلانی در برابر اسید مقاومت بسیار بالایی دارند.
- سنگها موادی انیستروپیک هستند به این معنی که ممکن است ویژگیهای فیزیکی آنها در جهات مختلف متفاوت باشد. اما ساختار سرامیک در همه جهات کاملاً یکنواخت و یکپارچه میباشد.
- سنگها به علت ساختار طبیعیشان ممکن است به مرور زمان و در شرایط مختلف ورقه ورقه شوند در حالی که این موضوع در مورد سرامیکها وجود ندارد.
- برخی از سنگهای ساختمانی در بافتشان دارای ذرات سنگ نمک هستند. این نمکها ممکن است به مرور زمان و در اثر تبخیر رطوبت میانبافتی به سطح آمده و باعث شوره زدن سنگ بشوند. در حالی که سرامیکها اینگونه نیستند.
- در بعضی از سنگها آهن وجود دارد که این موضوع باعث میشود که در صورت قرار گرفتن در محیطهای مرطوب در آنها پدیده Bleeding رخ دهد. این مورد نیز برای سرامیک مطرح نمیباشد.
جمع بندی
نمای سرامیکی و نمای سنگی دارای معایب و مزایای بسیاری هستند که با مقایسه آن ها می توان متوجه شد برای نمای ساختمان سنگ بهتر است یا سرامیک. همچنین برای انتخاب متریال نمای ساختمان باید به سلیقه خود و سایر عوامل مثل هزینه ساخت نما، شرایط جوی منطقه و کیفیت و مشخصات نمای سنگی و سرامیکی توجه کرد تا بتوان متریال مناسبی را برای ساخت نمای ساختمان انتخاب نمود.
در این مقاله برای رسیدن به پاسخ درستی در مورد این سوال که برای نما سنگ بهتر است یا سرامیک به بررسی ویژگی های هر دو متریال پرداختیم و مزایا و معایب هر یک را بیان کردیم. در نهایت باید گفت انتخاب یکی از دو متریال تا حد زیادی به سلیقه استفاده کننده و بودجه ای که در نظر گرفته است بستگی دارد.